Cursus: Grondslagen van de Interculturele filosofie (Bachelor III; 2004-2005)

Prof.dr Wim van Binsbergen

Note to foreign students: Contrary to previous years, in the academic year 2004-2005 Professor van Binsbergen will offer his course on Intercultural Philosophy in Dutch instead of English, and no longer as a postgraduate course, but as a Bachelor III course. This is due to recent major changes in the degree structure at the Philosophical Faculty. We apologize for any inconvenience this may cause. Since most of the readings are in English anyway, it is probably possible to accommodate individual non-Dutch-speaking students upon request, please contact the lecturer.(click)

docent: Prof.dr Wim M.J. van Binsbergen

Grondslagen van de interculturele filosofie

Cursuscode	FW-IF3002
Studiebelasting	5 ECTS-punten
Periode	PLSQL:BLOK;[BLOK]
Docenten	prof.dr. Wim M.J. van Binsbergen
Onderwijsvorm	Hoorcollege 1 x per week 1 uur, onmiddellijk gevolgd door werkcollege 1 x per week 1 uur Aanwezigheid is verplicht (presentielijst); verwacht aanvullende taken als van de 10 bijeenkomsten er meer dan 2 worden verzuimd
Toetsvorm	Paper: 100%, 5,0 punten, minimum cijfer 5,50
Doelstelling	Op selectieve en inleidende wijze kennismaken met de actuele problematiek op het gebied van cultuur en interculturaliteit.
Contactpersoon	prof.dr. Wim M.J. van Binsbergen; klik hier voor contactgegevens

Wereldwijde ontwikkelingen in de samenleving in de loop van de twintigste eeuw hebben geleid tot de opkomst van interculturele filosofie, als een nieuwe loot aan de stam van de Westerse filosofische traditie, maar vooral, in de diepte, als een rhizomatisch proces mede gevoed door niet-Westerse filosofische tradities en ervaringen, en door de interne uitdaging door feministische, postmoderne en kunstfilosofie (en door de eigentijdse ervaringen die daarin worden verwoord). De dekolonisering van Azië en Afrika, de Koude Oorlog en haar nasleep, de massale migratie vanuit die continenten naar West Europa, de wereldwijde strijd om politieke en economische hegemonie, de groei van de Europese Unie, de opkomst van een militante Islam die een alternatief aan het Noordatlantische samenlevings- en denkmodel probeert te zijn, en nieuwe technologie die sterk versnelde globalisering mogelijk hebben gemaakt – dit alles (en veel meer) heeft een situatie doen ontstaan waarin de Ander (qua lichamelijke verschijningsvorm inclusief geslacht, taalkundig, cultureel, religieus, politiek) niet meer te ontlopen, noch op veilige afstand te objectiveren is. Kennisvorming van en vooral mét die Ander is van doorslaggevend belang voor het overleven van de mensheid. De multiculturele samenleving is een vanzelfsprekendheid. Globalisering van economie en consumptie, kenniscirculatie, identiteitsvorming, en religieuze expressie geschiedt in steeds sneller tempo, en de daaruit voortkomende conflicten bepalen de orde van de dag. De vanzelfsprekendheid van het Westen als maatstaf en als dominante macht in politiek, economie, kunst, en kennisproduktie wordt alom steeds meer in twijfel getrokken, niet in de laatste plaats omwille van het grote tekort (op zulke kerngebieden als zingeving, samenleven, gezondheid, geluk, vrede, natuurbehoud) dat juist de Westerse traditie lijkt te hebben opgeleverd. Hoe gaat de filosofie om met deze voor ons allen zo centrale gegevens? In de cursus komen van deze veelomvattende en actuele problematiek de volgende samenhangende thema’s aan bod, op selectieve en inleidende wijze:

aard en geschiedenis van het begrip cultuur; reïficatie en politisering; ‘culturen bestaan niet’; grenzen; interculturaliteit als schijnprobleem, als aporie, en als opdracht
is het mogelijk tot kennis te komen voorbij de grenzen van culturen? kritiek van de culturele antropologie; kritiek van de westerse wetenschap; inheemse kennissystemen; continuïteit of fundamenteel verschil in de vormen van menselijk kennen en denken; relativisme en universalisme in wereldwijde kennisproductie; interculturele of comparatieve filosofie?
is het mogelijk tot normen te komen voorbij de grenzen van culturen? mensenrechten en democratie als problemen van interculturaliteit; onderhandelen en verzoenen; schoonheid en medemenselijkheid
is het mogelijk tot zingeving te komen voorbij de grenzen van culturen? het kennen, tolereren en begrijpen van een ander wereldbeeld; fundamentalisme in Christendom en Islam; moderne spiritualiteit.